1 wrzesień

akkad. mariam napełnia radością; egip. merijam ukochana przez Boga; hebr. Mirjam pani. Ze względu na cześć wobec Matki Bożej używa się imienia Maryja; kobiety, które przyjęty Jej imię, używają formy: Maria.

Stoczek Warmiński – wieś w woj. olsztyńskim, 14 km na zach. od Lidzbarka Warmińskiego, w pobliżu szosy Lidzbark Warmiński – Bisztynek, przy drodze z Kierwin. Wieś założona w XIV w. Zespół klasztorny Bernardynów z XVIII w.

Parafia w Kiwitach (5 km) św. Piotra i Pawła. Kościół filialny w Stoczku pod wezwaniem Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny, obsługują Marianie. Kościół wzniesiony w XVII w. z zespołem odpustowym z XVIII w., barokowy, murowany, w kształcie rotundy, z wieżą. Wyposażenie z XVIII w. W ołtarzu głównym obraz Matki Bożej Stoczkowskiej z XVII w., w srebrnej sukience z XVII w. Obok obrazu liczne wota, w tym z XVIII w. W ołtarzu bocznym obraz św. Anny Samotrzeć przybrany w sukienkę metalową i korony z XVIII w. W drugim ołtarzu bocznym obraz św. Antoniego z XVII w. sprowadzony z Włoch, przybrany w srebrną sukienkę. W jednej z kaplic krużganku znajduje się obraz św. Kajetana.

Początki kultu Matki Bożej sięgają początku XVI w., kiedy, według podania, miała być odnaleziona na łące figurka Matki Bożej. Do umieszczonego w kaplicy wizerunku zaczęli przybywać pątnicy. W okresie reformacji figurka została zniszczona. W XVII w. wybudowano kościół jako realizację ślubu złożonego w czasie wojen szwedzkich, umieszczono w nim sprowadzoną z Rzymu kopię obrazu z kościoła Matki Bożej Większej. Zyskała ona miano Najświętszej Maryi Panny, Królowej Pokoju. Miejsce to stało się celem licznych pielgrzymek, notowano wiele uzyskanych tu łask, uzdrowień. Polityka religijna Prus doprowadziła do upadku sanktuarium w XIX w. Kult Maryi ożył po objęciu kościoła przez Marianów w 1957 r. Zwiększył się ruch pielgrzymkowy, wierni zyskują tu liczne łaski. Koronacji obrazu dokonał Ojciec Święty Jan Paweł II na Jasnej Górze w dniu 19 czerwca 1983 r.

W XVIII w. działało tu Bractwo św. Anny, która była otoczona szczególną czcią. Notowano uzyskane za Jej pośrednictwem łaski.

W XVIII w. istniał tu również szczególny kult św. Kajetana.

W latach 1953—1954 więziony był w klasztorze w Stoczku Prymas Polski, kardynał Stefan Wyszyński. Tu w dniu 08.12.1953 r. zrealizował On myśl o oddaniu się Matce Bożej w macierzyńską niewolę Miłości. Cela, w której był trzymany dostojny więzień, uważana jest do dziś za sanktuarium narodowe.

Odpusty: św. Antoniego, Nawiedzenia i Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny, św. Anny, św. Franciszka.

słow. broni bronić i sław sława

Bł. Bronisława, dziewica (ok. 1200-1259) urodziła się w Kamieniu na Śląsku. Krewna św. Jacka i bł. Czesława. Mając 16 lat wstąpiła do klasztoru norbertanek w Zwierzyńcu pod Krakowem. W życiu zakonnym doszła do wyżyn modlitwy mistycznej. Jej relikwie spoczywają w kościele norbertanek w Krakowie. Jest patronką diecezji opolskiej oraz dobrej sławy.

W IKONOGRAFII błogosławiona przedstawiana jest w białym habicie, czasami klęczy przed Chrystusem trzymającym krzyż lub przed Trójcą Przenajświętszą. Jej atrybutem jest lilia.

łac. Aegidus, ale ma grecką etymologię, greckie słowo „aegis” oznacza kozią skórę

Św. Idzi urodził się w Atenach i pochodził z królewskiego rodu. Był synem Teodora i Pelagii. Po śmierci rodziców rozdał majątek ubogim i już w młodym wieku zasłynął cudami. Bojąc się sławy ludzkiej, przybył drogą morską do Marsylii, a  do św. Cezarego, biskupa Arles. Ponieważ prowadzić życie pustelnicze, spotkał się z pustelnikiem Weredoniuszem i zamieszkał z nim w dolinie rzeki Gardo– dopływu Rodanu. Ponieważ i tam przybyła za nim sława cudów, przed która uciekł, opuścił Werdoniusza i udał się na miejsce jeszcze dzikie i samotne nad ujście Rodanu. Tam podczas polowania, w pogoni za łanią, jego towarzyszką i żywicielką, odnalazł go król Gotów Flavius, który obiecał na tym miejscu ufundować klasztor, o ile nasz święty zgodzi się być jego pierwszym opatem. Św. Idzi najpierw się opierał, ale w końcu przystał na te propozycję i zabrał się do budowy klasztoru. Następnie przyjął święcenia kapłańskie i został jego pierwszym opatem.

Sława i cuda św. Idziego dotarła do króla Franków Karola, który zaprosił go do siebie. Święty spotkał się z nim w Orleanie. Po powrocie do swego klasztoru wybrał się w kolejną podróż, do Rzymu, gdzie ofiarował swój klasztor papieżowi i uzyskał od niego przywilej egzemplacji. Ostatnie lata swego życia spędził w swym klasztorze i tam 1 września umarł w sławie świętości.

Wzywany jest w razie bezpłodności i przeciw chorobom psychicznym. Jest patronem karmiących matek, rybaków, myśliwych, pasterzy, handlarzy końmi, rozbitków, epileptyków, chorych, rannych, grzeszników, łuczników, żebraków, zbłąkanych, dobrej spowiedzi, Styrii i Karyntii, Edynburga, Norymbergi, Osnabrücku, Brunszwiku, Tuluzy i Popradu.

Święty Idzi został zaliczony w poczet Czternastu Wspomożycieli, którzy orędują za nami w wielu – wielkich i małych – sprawach życia codziennego.

W IKONOGRAFII przedstawia się świętego w habicie zakonnym, często w jaskini lub na jej tle, z łanią i z ręką przebitą strzałą, czasem też z książką i laską pasterską w dłoni.

Jozue – imię pochodzenia hebrajskiego, z wielkiej grupy imion teoforycznych, równoznaczne z imieniem Jezus

Jozue, syn Nuna, należał do pokolenia Efraima. Żył prawdopodobnie ok. XII wieku przed Chrystusem. Był wodzem Izraelitów, gdy walczyli oni z Amalekitami. Wobec Mojżesza był uczniem i następcą, podobnie jak Elizeusz dla Eliasza. Uczestniczył też w przywilejach Mojżesza: z nim wstępował na Synaj oraz do Namiotu Spotkania. Zbliżał się do ideału wymarzonego władcy. Wedle tradycji kapłańskiej posiadał ducha proroczego. Występował potem w towarzystwie arcykapłana Eleazara. Z nim przystąpił do podziału ziemi Kanaan. Potem założył (lub uświetnił) sanktuarium w Szilo (Sychem). Inna tradycja wiąże go ponadto z Kalebem.

Wszystkie owe ujęcia zmierzają razem do ukazania postaci wodza i organizatora, który działa wedle wskazań proroczych i opiera się o trwałe instytucje sakralne. Trudno natomiast wskazać na chronologię ważkich wydarzeń, w których uczestniczył lub którym przewodził.

Sam Jozue zmarł, gdy miał 110 lat, jak patriarcha Józef. Pochowano go w ziemi, która do niego należała, w Timnat-Serach, w górach Efraima. W dzisiejszym Khirbet-Tibne dotąd pokazuje się rzeźbione grobowce, pośród których miałby znajdować się także grób Jozuego. Pod piórem Ojców Kościoła Jozue stał się figurą Chrystusa. Grecy wspominali go w dniach 1 oraz 19 września. Pierwszą z tych dat do martyrologiów łacińskich wprowadził Florus.

Jozue jest jednym z głównych bohaterów starotestamentowej Księgi Jozuego. Jej treść zachęca do wytrwałości w wyznawaniu wiary i niemieszania się z ludnością pogańską.

Zgodnie z Katechizmem Kościoła Katolickiego (nr 61), „patriarchowie i prorocy oraz inne postacie Starego Testamentu byli i zawsze będą czczeni jako święci we wszystkich tradycjach liturgicznych Kościoła”. Najbardziej znanymi postaciami Starego Testamentu, uznawanymi za osoby święte, są – oprócz Jozuego – także Abraham, Mojżesz, Dawid, Eliasz i Elizeusz, ponadto często również Adam i Ewa.

Gedeon – imię pochodzenia hebrajskiego – „ten, który burzy”

Postać Gedeona znana jest ze starotestamentalnej Księgi Sędziów (Sdz 6. Sdz 7. Sdz 8). Według jednej z warstw tej księgi nazywał się Gedeon, według innej – Jerubbaal.

Izraelici nie dochowywali wierności Bogu. Musieli za to znosić najazdy Madianitów, Amalekitów i nomadów z pustyń syro-arabskich. Niełatwo przychodziło im ocalić swe zbiory. Wtedy to anioł Pański wezwał w Ofra wieśniaka o imieniu Gedeon do prowadzenia walki z Madianitami. Wieśniak okazał pewne niedowierzanie, ale w drugiej relacji o powołaniu okazał się bardziej zdecydowanym. Zburzył wówczas domowy ołtarz, dedykowany Baalowi, wyciął symboliczną aszerę, postawił ołtarz Jahwe i rozpoczął działania wojenne. Zebrał wojowników z pokoleń Manassesa, Asera, Zabulona i Neftalego. Otrzymawszy znak od Boga, rozbił obóz u źródeł Charod, a potem, po zredukowaniu liczby swych wojowników do trzystu, zadał wrogom druzgocącą klęskę. Ścigano ich, a wojownicy z pokolenia Efraima przecięli szlaki ucieczki i u brodów Jordanu potwierdzili tę klęskę prawdziwą rzezią. Ujęto tam także madianickich dowódców, Oreba i Zeeba. Zabito ich, a głowy przyniesiono Gedeonowi.

Zwycięski wódz wyprawił się potem do Zajordanii. Osiągnąwszy znów powodzenie, okrutnie obszedł się z mieszkańcami niechętnych mu miast, a następnie srogo pomścił śmierć braci. Autorytet zwycięzcy był teraz nie do podważenia. Rodacy zaproponowali mu wtedy objęcie tronu królewskiego. Z pobudek religijnych Gedeon odmówił. Przyjął jednak cenne daniny i uczynił z nich w Ofra złotą statuę. Żył potem jak udzielny książę, otoczony haremem, w pobliżu sanktuarium, które stało się okazją do nowych odstępstw i do powrotu bałwochwalstwa. Tak głosiła prawdziwa saga Gedeona, opowieść złożona z trzech niezależnych utworów o jego powołaniu, sprawie ołtarza i walce z ludami ościennymi.

Mimo ujemnych rysów wybitnego „sędziego Izraela” potomni uznali go za jednego z największych bohaterów narodowej historii. Idąc za tą tradycją, Ado i synaksaria greckie uczciły go, umieszczając wśród wspomnień świętych. W Martyrologium Rzymskim widnieje razem z Jozuem pod dniem 1 września, natomiast Grecy wymieniają go osobno w dniu 26. tego miesiąca, wzmiankują przy tym przepowiednię o rosie w runie (por. Sdz 6, 36-40). W tym wszystkim dają się także słyszeć echa bogatej symboliki, jaką z biblijnych wersetów o Jozuem i jego przygodach czerpali do swych homilii Ojcowie i pisarze pierwszych stuleci. Wspomniany w Martyrologium Rzymskim z 1938 roku.

Hebr. rh-t, wywodzące się z asyryjskiego ruthur, znaczy 'wierna towarzyszka, przyjaciółka, pokrzepienie’.

Rut jest bohaterką biblijnej księgi Starego Testamentu, noszącej jej imię (Księga Rut). Zawiera ona opowieść o tym, jak Elimelek z żoną Noemi i dwoma synami wyemigrował w czasie głodu z Betlejem, a potem na obczyźnie on i jego synowie zmarli. Została Noemi i dwie synowe. Gdy Noemi zdecydowała się powrócić do Betlejem, Rut, jedna z jej synowych, mimo swego moabickiego pochodzenia, postanowiła towarzyszyć teściowej. Korzystając z prawa lewiratu i opatrznościowych okoliczności, Rut poślubiła Booza, dalekiego krewnego swego pierwszego męża, a następnie stała się matką Obeda i babką Dawida.

Wszystko to zawierało się zapewne w opowiadaniach ludowych, które sięgały epoki królów. Opowieść ujęto na piśmie i na modłę noweli zredagowano jednak dopiero w V lub IV w. przed Chr. Księgę Rut odczytywano w największe święta żydowskie, natomiast sama jej bohaterka znalazła się jako jedna z czterech niewiast w genealogii Chrystusa, zamieszczonej u św. Mateusza (Mt 1, 5). Ta okoliczność wpłynęła zapewne na cześć, jaką tu i ówdzie oddawano Rut w chrześcijaństwie. Wspominana była 1 września.